پرسش:
دانش و آگاهی که اساس خیرات و برکات زندگی انسان است از چه آسیب ها و آفاتی برخوردار می شود؟ لطفاً به نحو اجمال توضیح دهید.
پاسخ:
در بخش قبلی پاسخ به این سؤال ضمن تاکید بر اهمیت و نقش دانش و ارزش در تحقق خیرات و برکات زندگی و تامین سعادت دنیا و آخرت انسان، به دو آفت شامل: 1- نسیان 2- حسادت اشاره کردیم. اینک در ادامه قسمت پایانی را پی می گیریم:
3- خودبزرگ بینی
آفت خود بزرگ بینی که یکی از صفات رذیله و از اخلاق سیئه انسان به حساب می آید موجب می شود، دانش و ارزش های انسان که از قوه عاقله او الهام می گیرد، تحت تأثیر قرار گیرد و کارکرد واقعی خود را از دست بدهد. دراین زمینه پیامبر اعظم(ص) می فرماید:
«آفه العلم، الخیلاء» آسیب دانش و آگاهی، خودبزرگ بینی است. (بحارالانوار، ج37، ص196)
4- درشتی و تندخویی
یکی دیگر از صفاتی که می تواند کارکرد علم و دانش انسان را تحت الشعاع قرارداده و از حیزانتفاع بیندازد، صفت تندخویی و درشتی درتعامل با دیگران است. این آفت درکلام پیامبراعظم(ص) چنین آمده است: «رأس العلم الرفق، و آفته الخرق» رأس و اساس دانش، نرمش است و آسیب آن، درشتی و خشونت است. (تحف العقول، ص98)
5- به کارنبستن علم
علم و دانش زمانی آثار و برکات خود را نشان می دهد که درمقام عمل به کارگرفته شود. بنابراین زمانی که علمی به کارگرفته نشود، به طور طبیعی تأثیرات آن در عمل متجلی نمی گردد. علی(ع) دراین زمینه می فرماید: «آفه العلم، ترک العمل به» آسیب دانش، به کارنبستن آن است.
(غررالحکم، ح3948)
6- شک
علم و آگاهی مرتبه اش صددرصد و یقینی است برخلاف ظن، شک و وهم که مراتب آگاهی آن کمتر از صددرصد است. بنابراین وقتی شک در مقوله علم ورود پیدا می کند کارکرد و تأثیرگذاری آن را مختل می کند و آثار و برکات آن را از بین می برد.
علی(ع) دراین رابطه می فرماید: «آفه الیقین، الشک»، آسیب یقین، شک است.
(غررالحکم، ح6193)
http://www.kayhannews.ir/900803/6.htm
